Author: admin

Sent­yab­rın 27-si idi. Bir­dən ba­yır­dan səs gəl­di. Bu qon­şu­muz Zəh­ra xa­la­nın sə­si idi. O, tə­laş­la ana­mı ça­ğır­dı. Və əli­ni uza­da­raq ağ­la­ya-ağ­la­ya yol­la ge­dən tank­la­rı, top­la­rı ana­ma gös­tər­di. Biz hey­rət­lə ona ba­xır­dıq. Əl­bət­tə ki, bu bi­zim üçün adi hal idi. Çün­ki əv­vəl­lər biz bun­la­rın şa­hi­di ol­muş­duq. Əv­vəl­cə nə­lər baş ver­di­yi­nə inan­ma­dıq. Am­ma tank­la­rın ar­dı-ara­sı kə­sil­mir­di. Biz ar­tıq qorx­ma­ğa baş­la­yır­dıq. Anam əv­vəl­cə Zəh­ra xa­la­ya təs­kin­lik ve­rir­di, an­caq son­ra gör­dük­lə­ri­nə özü də inan­ma­dı. Tank­lar bi­zim dön­gə­yə da­xil ol­du­lar və cər­gə­yə dü­zül­mə­yə baş­la­dı­lar. Anam və Zəh­ra xa­la ça­ma­dan­la­rı yığ­ma­ğa get­di­lər. Anam özü hə­yə­can­lı idi,…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci il mə­nim üçün unu­dul­maz ta­rix ol­du. Biz evi­miz­də idik. Sə­hə­rə ya­xın güc­lü səs­lər eşit­dik. Müha­ri­bə ərə­fə­sin­də say­sız-he­sab­sız qor­xu­la­rım ol­du. Həm ya­xın­la­rı­mın qor­xu­su, həm cəb­hə­də dö­yüşən əs­gər­lə­ri­miz və çox­lu baş­qa qor­xu­lar. Bil­mir­dim ki, içim­də­ki hə­yə­can­lı su­al­la­rın han­sı­na ca­vab ve­rim. Hə­min ərə­fə­də səs­lər ar­tıq çox ya­xın­dan eşidi­lir­di. İn­san həm qor­xub uzaq­la­şmaq is­tə­yir, həm də evi­ni qo­yub ge­də bil­mir. Am­ma uzaq­la­şmağa məc­bur idik. Van­dal er­mə­ni­lər da­yan­ma­dan do­ğma şəhə­ri­mi­zi, evi­mi­zi, mək­tə­bi­mi­zi, bir söz­lə hər tə­rə­fi güllə-bo­ran edir­di­lər. Əli­miz­dən isə heç nə gəl­mir­di, bi­zə dua et­mək qa­lır­dı. İna­nın ki, hə­min vaxt in­san…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci il sə­hər sa­at­la­rın­da qəf­lə­tən part­la­yış səs­lə­ri eşi­dil­di. Mən­fur düş­mən sə­hər açı­lar-açıl­maz bi­zə qar­şı aman­sız hü­cu­ma keç­di­lər. Part­la­yış səs­lə­ri eşi­di­lən­də ha­mı ki­mi biz də evi­miz­də idik. Ani­dən gə­lən bu səs­lər ha­mı­nı təş­vi­şə sal­mış­dı. An­caq təm­kin­li ol­ma­lı idik. Şə­hə­rin hər tə­rə­fi­nə ard-ar­da bom­ba­lar dü­şür­dü. Psi­xo­lo­ji cə­hət­dən çox sar­sın­tı­lar ke­çir­dik. Mə­nə­vi cə­hət­dən heç bi­ri­miz bu və­ziy­yə­tə ha­zır de­yil­dik. Ha­mı­nın ağ­lın­da bir ne­çə su­al ca­vab­sız şə­kil­də dövr edir­di: ”Nə ola­ca­q? Evi­mi­zə dö­nə bi­­lə­­cə­­yik­­mi­­?” 44 gün­lük mü­ha­ri­bə döv­rün­də rə­şa­dət­li or­du­muz düş­mə­nə heç bir də­qi­qə də bo­yun əy­mə­dən, qəh­rə­man­ca­sı­na öz ad­la­rı­nı qı­zıl hərf­lər­lə…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci il. Bu ta­rix heç bir za­man mə­nim yad­da­şım­dan si­lin­mə­yə­cək. Sə­hə­rin gö­zü açıl­ma­mış eşi­di­lən top, pu­lem­yot, sar­sı­dı­cı atəş səs­lə­ri hə­lə də qu­la­ğım­dan get­mə­yib. Er­mə­ni si­lah­lı qüv­və­lə­ri cəb­hə bo­yu əra­zi­lə­ri da­ğıt­ma­ğa, vi­ran qoy­ma­ğa baş­la­dı­lar. Dinc əha­li­ni iri çap­lı si­lah­lar­dan atə­şə tut­du­lar. Mən də er­mə­ni fa­şist­lə­ri­nin tö­rət­di­yi o ha­di­sə­lə­rin şa­hi­di idim. Çün­ki cəb­hə­ya­nı kənd olan Qa­pan­lı kən­din­də ya­şa­yı­ram. Ha­di­sə baş ve­rən gün va­li­deyn­lə­rim bi­zi qon­şu ra­yon olan Bər­də­yə apar­dı. Yol­da in­san­la­rın hə­yə­can do­lu ba­xış­la­rı, hə­lə də nə baş ver­di­yi­ni ba­şa düş­mə­yən kör­pə­lə­rin sə­si­ni unu­da bil­mi­rəm. Elə dəh­şət­li bir səh­nə idi…

ətraflı

İlin pa­yız fəs­li­ni ya­şa­yır­dıq. Sent­yab­rın 27-si idi. Bü­tün kənd sa­kin­lə­ri şi­rin yu­xu­da idi. Sübh tez­dən part­la­yış sə­si­nə oyan­dıq. Atəş səs­lə­rin­dən qu­laq tu­tu­lur­du. Hər kəs çaş­qın­lıq içə­ri­sin­də idi. Göz­lə­mə­di­yi­miz bir an­da baş ve­rən ha­di­sə hər kə­si təş­vi­şə sal­mış­dı. Ev­lər top atə­şi­nə tu­tu­lur­du. Biz ya­şa­dı­ğı­mız evin 25 metr­li­yi­nə top mər­mi­si düş­dü. Evin şü­şə­lə­ri bir an­da çi­lik­lə­nib ye­rə tö­kül­dü. Mən ana­ma və nə­nə­mə kö­mək­lik edə­rək hə­yət­də­ki qaz­ma­ya sı­ğın­dıq. Get-ge­də atəş səs­lə­ri güc­lə­nir, bom­ba­lar san­ki ya­ğış ro­lu­nu oy­na­yır­dı. Ev­lə­rin dam­la­rın­dan, ot ta­ya­la­rın­dan qal­xan tüs­tü­lər bu­ru­la-bu­ru­la göy üzü­nə qal­xır­dı. Hər kəs sar­sın­tı için­də idi. Bun­la­rı…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci il sə­hər sa­at 07:00-da part­la­yış sə­si­nə yu­xu­dan oyan­dim. Atam və anam hə­yət­də mal-qa­ra­nı ra­hat­la­yır­dı­lar. Bu güc­lü part­la­yış sə­sin­dən son­ra atam­gil tə­laş­la evə tə­rəf qaç­dı­lar. Mə­nə qorx­ma de­yib, təs­kin­lik ver­di­lər. Mən isə hər şe­yi dərk edir­dim. Ba­şa dü­şür­düm ki, bəd­nam qon­şu­la­rı­mız ar­tıq qu­duz­la­şıb. Bir an­da hər ye­ri ar­til­le­ri­ya si­lah­la­rı­nın səs­lə­ri bü­rü­dü. Dö­yüş təy­ya­rə­lə­ri sə­ma­da gö­rün­mə­yə baş­la­dı. Ha­mı tə­laş içə­ri­sin­də idi. Va­li­deyn­lər uşaq­la­rı­nı sa­kit­ləş­dir­mə­yə ça­lı­şır­dı­lar. Kənd­də çax­naş­ma ya­ran­mış­dı. Mən də bu çax­naş­ma­dan hə­yə­can­la­nır­dım. Bu­na bax­ma­ya­raq qo­ca nə­nə­min atəş səs­lə­rin­dən qorx­du­ğu­nu gö­rən za­man ona “qorx­ma nə­nə, qorx­ma” de­yə­rək sa­kit­ləş­di­rir­dim. Bu…

ətraflı

Heç vaxt ya­dım­dan çıx­ma­yan ta­rix, 27 sent­yabr 2020-ci il. Bü­tün ailə üzv­lə­ri­miz yu­xu­dan oyan­mış­dı. Bir­dən güc­lü gu­rul­tu səs­lə­ri eşit­dik. Səs­dən qu­laq tu­tu­lur­du. Hə­yə­can­la hə­yə­tə qaç­dıq, am­ma nə ol­du­ğu­nu an­la­ya bil­mə­dim. Bir-bi­ri­nin ar­dın­ca ye­nə hə­min səs­lər gəl­di. Hə­yə­can­dan əsir­dim. Atam de­di ki, er­mə­ni­lər­dir. Atı­lan top­lar lap ya­xı­na dü­şür­dü. Er­mə­ni­lə­rin təx­ri­ba­tı­na ca­vab ola­raq atəş səs­lə­ri da­ha da ço­xal­dı. Çox qor­xur­duq, qon­şu­lu­ğa dü­şən to­pun zər­bə­sin­dən evi­mi­zin pən­cə­rə­lə­ri sı­nıb tö­kül­dü. O gün hec vaxt ya­dım­dan çıx­maz. Bu­nu yaz­dıq­ca, o gün­lə­rə qa­yı­dı­ram. Ana­mın ağ­la­ma­ğı, ata­mın hə­yə­ca­nı… Atam de­di ki, siz kənd­dən ge­din, uşaq­la­ra qəl­pə də­yər,…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci il. Biz də bü­tün Tər­tər sa­kin­lə­ri ki­mi sə­hə­ri va­hi­mə­li atəş səs­lə­ri içə­ri­sin­də aç­dıq. O gün er­mə­ni fa­şist­lə­ri şə­hə­ri­mi­zi vəh­şi­cə­si­nə bom­ba­la­dı­lar. Yer, göy lər­zə­yə gəl­di. Əra­zi­si­nə min­lər­lə mər­mi dü­şən Tər­tər şə­hə­ri ikin­ci dün­ya mu­ha­ri­bə­si döv­rün­də al­man­la­rın da­ğıt­dı­ğı Sta­linq­rad şə­hə­ri­nə bən­zə­yir­di. Yal­nız Tər­tər şə­hə­ri de­yil, Azər­bay­ca­nın bir çox şə­hər­lə­ri mən­fur qon­şu­la­rı­mız tə­rə­fin­dən cid­di şə­kil­də zə­rər gör­müş, da­ğı­dıl­mış­dı. Qa­ni­çən düş­mən mü­zəf­fər or­du­muz qar­şı­sın­da tab gə­ti­rə bil­mə­yə­rək hey­fi­ni dinc əha­li­dən çı­xır­dı. Ya­şa­yış mən­tə­qə­lə­ri­nə, mək­təb­lə­rə, bağ­ca­la­ra, xəs­tə­xa­na­la­ra, hət­ta mə­zar­lıq­la­ra be­lə atəş aç­maq­dan çə­kin­mir­di­lər. Mü­zəf­fər or­du­muz da düş­mə­nə dər­si­ni dö­yüş mey­da­nın­da la­yi­qin­cə ve­rir­di.…

ətraflı

27 sent­yabr 2020-ci ilin gö­zəl sa­kit bir sa­ba­hı­na oyan­dıq. Anam sə­hər süf­rə­si ha­zır­la­yır, ba­cım­la mən mək­tə­bə get­mək üçün ha­zır­la­şır­dıq. Anam ki­çik qar­da­şı­mı oyat­ma­ğa ça­lı­şır, ara­da süf­rə­yə əla­və­lər edir­di. Ye­ni­cə süf­rə ba­şın­da otur­muş­duq ki, dəh­şət­li gu­rul­tu qop­du. Əv­vəl nə ol­du­ğu­nu an­la­ma­dıq, ha­mı tə­laş­la bir-bi­ri­nə ba­xır­dı. Səs­lə­rin isə ar­dı-ara­sı kə­sil­mir­di. Atam bi­zi bi­rin­ci mər­tə­bə­yə dü­şür­dü, ora be­ton­dan və gü­vən­li idi. Ki­çik qar­da­şım əl­lə­ri ilə qu­laq­la­rı­nı tu­tub ana­mın qu­ca­ğı­na sı­ğın­mış­dı. Ba­cım­la mən sa­kit du­rub özü­mü­zü qorx­ma­mış ki­mi gös­tər­mə­yə ça­lı­şır­dıq. Əs­lin­də isə ürə­yim tez-tez vu­rur, əl­lə­ri­min içi tər­lə­yir­di. Atam xə­bər gə­tir­di ki, düş­mən hü­cu­ma…

ətraflı