Məmmədova Xoşqədəm

O gün­lər… O gün­lə­rə bir da­ha ge­ri dön­mək is­tə­mi­rəm. Hə­ya­tım­da ilk də­fə ra­ket hü­cu­mu­nu bu 44 gün­lük mü­ha­ri­bə­də gö­züm­lə gör­düm. San­ki qor­xu­lu bir yu­xu idi. Mü­ha­ri­bə­nin ye­ni baş­la­yan ərə­fə­lə­ri idi. Er­mə­ni mən­fur­la­rı­nın Gən­cə­yə ra­ket ata­caq­la­rı­nı ağ­lı­mın ucun­dan be­lə ke­çir­mir­dim. Hə­min gün­lər­də ev­də ailə üzv­lə­rim­dən yal­nız atam idi.

Mən Gən­cə şə­hə­rin­də ya­şa­yı­ram. 4 okt­yabr 2020-ci il, ba­zar gü­nü idi. İlk ra­ket atı­lan əra­zi­dən ra­ket atıl­ma­mış­dan 15-20 də­qi­qə əv­vəl keç­miş­dim. Ani­dən göy gu­rul­tu­sun­dan da sərt bir səs gəl­di və çox qorx­dum. O qə­dər qorx­muş­dum ki, ar­tıq da­nı­şa bil­mir­dim, san­ki lal ol­muş­dum. Yax­şi ki, han­sı­sa ya­xı­nım, ta­nı­şım hə­min əra­zi­də ya­şa­mır­dı.

İn­sa­nın hə­ya­tın­da elə his­lər olur ki, onu nə unut­maq olur, nə də ya­da sal­maq. Qur­tu­la da bil­mir­sən. O anın tə­la­şı­nı, qor­xu­su­nu, his­lə­ri­ni söz­lə ifa­də et­mək müm­kün de­yil. Çün­ki on­lar sö­zə, ya­zı­ya sığ­mır. O his­lə­ri bir də ya­şa­maq is­tə­mə­rəm. Mü­ha­ri­bə­nin ba­la­ca şa­hi­di ola­raq an­la­dım ki, in­san özü­nü hər şe­yə ha­zır­la­ma­lı­dır. Ha­zır ol­ma­lı­dır.

Ya­şıd­la­rı­ma töv­si­yəm bu olar­dı:

– Ça­lı­şın hə­min an özü­nü­zü ələ alın, ət­ra­fi­nız­da­kı­la­rı sa­kit­ləs­di­rib tə­səl­li ve­rin.

Bö­yük­lər mə­nə I Qa­ra­bağ mü­ha­ri­bə­si za­ma­nı ke­çir­dik­lə­ri hiss­lə­ri, hə­yə­can­la­rı da­nı­şan­da mə­nə qor­xu­lu gə­lir­di. An­caq II Qa­ra­bağ mü­ha­ri­bə­sin­dən son­ra bö­yük­lə­rin ke­çir­di­yi hiss və hə­yə­ca­nı qis­mən də ol­sa an­la­dım.

Er­mə­ni­lə­rin be­lə van­da­liz­mi tə­sa­dü­fi de­yil­dir. On­lar ta­rix bo­yu göz­lə­ri­ni bi­zim tor­paq­la­ra dik­miş­di­lər. Bi­rin­ci Qa­ra­bağ mü­ha­ri­bə­sin­də Qa­ra­ba­ğı­mı­zı iş­ğal edən er­mə­ni­lər Qa­ra­bağ­da­kı ta­ri­xi abi­də­lə­ri­mi­zi, ti­ki­li­lə­ri­mi­zi və s. da­ğıt­mış­dı­lar.

1992-ci il 26 Fev­ral Xo­ca­lı soy­qı­rı­mı­nı tö­rət­miş­di­lər. Nə qə­dər qa­dı­nı, qo­ca­nı, uşa­ğı vəh­şi­cə­si­nə qət­lə ye­tir­miş­di­lər. İkin­ci Qa­ra­bağ mü­ha­ri­bə­sin­də isə Gən­cə­yə ra­ket at­maq­la bir çox in­sa­nın hə­ya­tı­na son qoy­du­lar, uşaq­lar va­li­deyn­siz, va­li­deyn­lər isə öv­lad­sız qal­dı.

Er­mə­ni­lə­rin van­da­liz­mi­ni dün­ya­ya ne­cə çat­dı­rar­dı­m? Əv­vəl­cə da­ğı­lan əra­zi­lə­ri, son­ra isə or­da şə­hid ol­muş həm­və­tən­lə­ri­min şə­kil­lə­ri­ni və mə­zar­la­rı­nı gös­tə­rər­dim. Er­mə­ni­lə­rin ne­cə iş­ğal­cı, ən bö­yük qa­til ol­duq­la­rı­nı gös­tə­rər­dim. Hə­min ha­di­sə­lə­rin şa­hi­di ol­muş bir in­san ki­mi sə­si­mi dün­ya­ya çat­dı­rar­dım. Hə­min o 44 gün­lük mü­ha­ri­bə mə­nə sü­but et­di ki, bi­zim or­du­muz qüd­rət­li, əs­gər­lə­ri­miz igid və cə­sur­du. Mü­ha­ri­bə­də çox it­ki­lər ver­dik. Xal­qı­mız ne­çə-ne­çə qəh­rə­man oğul­la­rı çi­yin­lə­rin­də son mən­zi­lə yo­la sal­dı. Bu it­ki­lər­dən mən­də də­rin iz bu­ra­xan se­vim­li mü­əl­li­mim, mək­tə­bi­mi­zin ri­ya­ziy­yat mü­əl­li­mi, hər kə­sin is­tək­li­si Ra­bil İs­ma­yi­lo­vun şə­hid ol­ma­sı ol­du. O, ya­şa­dı­ğı müd­dət­də mək­təb­də qə­lə­mi ilə, mü­ha­ri­bə­də si­la­hı ilə öz sö­zü­nü de­di. Mən onun­la fəxr edi­rəm! Fəxr edi­rəm ki, mən şə­hid şa­gir­di­yəm və ha­mı­nın ya­nın­da fəxr­lə de­yi­rəm ki, mən şə­hid Ra­bil mü­əl­li­min se­vim­li şa­gir­di ol­mu­şam.

Xal­qı­mı­zın əz­mi, əs­gər­lə­ri­mi­zin şü­caə­ti və Ali Baş Ko­man­da­nı­mı­zın “Də­mir Yum­ruq” si­ya­sə­ti ilə bu qə­lə­bə­nin se­vin­ci­ni dad­dıq. Bu se­vin­ci bi­zə ya­şa­dan, öz qan­la­rı ilə ta­rix ya­zan şə­hid­lə­ri­mi­zə, bu mü­qəd­dəs yol­da sağ­lam­lıq­la­rı­nı iti­rən qa­zi­lə­ri­mi­zə, əs­gər­lə­ri­mi­zə və Ali Baş Ko­man­da­nı­mı­za borc­lu­yuq.

Məmmədova Xoşqədəm
Gəncə şəhər Mikayıl Müşfiq adına
14 nömrəli tam orta məktəbi – X sinif